24 thg 7, 2012

NGẪM VỀ KHÚC ĐƯƠNG THI

Dưới những hàng bia mộ nỏ danh.
Hương rừng, gió núi, nắng trong lành.
Làn mây lưỡng lự… trôi lơ lửng.
Ngọn khói lừng chừng… quyện quẩn quanh.
Vọng tiếng: Xung phong ! giờ xuất trận.
Vang lời: Quyết thắng ! lúc quân hành.
Tên Anh, Họ Chị… tìm đâu nhỉ ?
Dưới những hàng bia mộ nỏ danh.

 


NGẪM VỀ KHÚC ĐƯỜNG THI

SAO LẠI NỎ DANH ?

Dưới những hàng bia mộ nỏ danh.
Hương rừng, gió núi, nắng trong lành.
Làn mây lưỡng lự… trôi lơ lửng.
Ngọn khói lừng chừng… quyện quẩn quanh.
Vọng tiếng: Xung phong ! giờ xuất trận.
Vang lời: Quyết thắng ! lúc quân hành.
Tên Anh, Họ Chị… tìm đâu nhỉ ?
Dưới những hàng bia mộ nỏ danh.

Nguyễn Thị Thìn – Quảng trị

Trong chuyến đi cùng đoàn Phật Tử thuộc Hội Phật Giáo Trung Ương vào làm lễ dâng hương tại nghĩa trang Liệt sĩ ở các tỉnh phía Nam, tôi được nghe bài thơ trên đây của một nữ phật tử cùng đoàn. Trước đó, chị là một sĩ quan quân đội tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu tại chiến trường khốc liệt miền Trung. Vốn quê gốc ở Nghệ An, quê chồng ở Quảng trị nên chị đã dùng tiếng địa phương xứ nghệ miền Trung vào trong thơ thân thương, giản dị, độc đáo và ấn tượng:
SAO LẠI NỎ DANH ? ( Sao lại Không có tên, hoặc: Sao lại vô danh). Riêng đầu đề bài thơ đã gợi cho người đọc nghĩ về những ngôi mộ Liệt sĩ chưa xác định được tên, họ và địa chỉ quê hương hiện nay còn khá nhiều trên các nghĩa trang và cả những nẻo rừng, góc núi, bờ khe, suối vắng… mà chúng ta đã quen gọi bằng cụm từ: Liệt Sĩ Vô Danh.
Trở lại bài thơ của chị, dưới góc độ cảm nhận của người trong cuộc, tôi xin bộc bạch những ngẫm suy cùng các bạn để chúng ta hồi tưởng lại một thời không thể nào quên, về những con người đã trở thành bất tử, mãi mãi trường tồn trong tâm tưởng của những người có lương tri đang sống hôm nay.
Trước hết bài thơ là một câu hỏi lớn không dễ tìm được câu trả lời thấu đáo, vẹn tròn khi cuộc chiến tranh CMCN đã đi qua gần 40 năm với biết bao tồn đọng nặng nề, không dễ nguôi ngoai. Những kỷ niệm còn vùi sâu dưới những tấm bia trong lòng đất mẹ Việt Nam - mảnh đất đã trải qua nhiều thời máu và hoa nhuốm màu lửa đỏ điêu linh, tàn khốc. Chúng ta đành phải khất nợ câu trả lời để đi sâu vào cấu tứ của bài thơ.
Đây là một bài thơ Đường luật trắc vần bằng niêm luật. Có thể nói rằng tác giả đã hiểu thơ Đường khá tường tận. Quy luật phù bình thanh và trầm bình thanh đan sen chuẩn mực. Mở đầu là vần phù bình thanh (chữ: danh, không dấu), sau đó là trầm bình thanh (chữ: lành, dấu huyền), tiếp đến phù bình thanh: chữ quanh, rồi đến trầm bình thanh: chữ hành; như vậy các vần đan sen chuẩn mực, tạo nên tiết tấu của bài thơ thật êm đềm, sâu lắng và thâm trầm. Câu hỏi lớn không thể phát ra từ cảm xúc thuần túy mà phải từ bộ óc có tư duy khoa học và sự trải nghiệm với một tấm lòng nhân ái, câu hỏi đó tuy giản dị nhưng vẫn bắt buộc người đọc phải quan tâm dù bạn là ai, ở bất kỳ cương vị công tác nào cũng vậy: “Sao lại nỏ danh ?”.
Đây là bài thơ Đường theo thể thất ngôn bát cú nhưng chỉ có bẩy câu vì câu thứ tám nhắc lại hoàn toàn câu đầu; hàm ý gói trọn mọi ngẫm suy và nhắc lại theo kiểu luân hồi của các sự vật và hiện tượng. Phải chăng tác giả cho rằng “Dưới những hàng bia mộ nỏ danh” im lặng kia cuộc sống vẫn lầm lì tồn tại.
Vẫn còn đó: “Hương rừng, gió núi, nắng trong lành”. Dù điều đó chỉ là trong tưởng tượng của người làm thơ nhưng chúng ta hoàn toàn đồng cảm với tác giả bởi vì: với tổ quốc, với nhân dân, các anh, các chị - những người con trung hiếu vẫn còn mãi mãi. Họ đang sống theo cách riêng của họ và vẫn đang theo dõi cuộc sống của những người trên trần thế, quê hương. Bởi lẽ đó nên tác giả bài thơ đã nhân cách hóa làn mây, ngọn khói như muốn truyền tình người vào đó để nói với các chị, các anh “dưới những hàng bia mộ nỏ danh” một thông điệp giao hòa tâm linh của đồng đội, nhân dân và tổ quốc đang băn khoăn trăn trở: SAO LẠI NỎ DANH ?

Làn mây lưỡng lự… trôi lơ lửng.
Ngọn khói lừng chừng… quyện quẩn quanh.
Cặp đối thứ nhất này (hai câu Thực) hàm ý mô tả cảnh tình huyền ảo dưới lòng đất sâu thầm lặng mà ta nhận ra như thể ở dương gian. Đối từ, đối ý, đối cả tình người gửi vào mây, khói lượng thông tin huyền không, thanh tịnh đến nao lòng. Đọc hai câu thơ này chúng ta khó cầm được nước mắt.
Cặp đối thứ hai (hai câu Luận) mang tính hồi ức chảy về những kỷ niệm xưa của người trong cuộc, với những đêm hành quân, những giờ xung trận, vọng lên từ lòng đất linh thiêng, hào hùng: “dưới những hàng bia mộ nỏ danh” :
Vọng tiếng: Xung phong ! giờ xuất trận.
Vang lời: Quyết thắng ! lúc quân hành.
Tuy đối từ chưa thật chỉnh nhưng đối ý, không thể bàn thêm. Hai câu thơ gói gọn những đặc trưng điển hình của những người chiến sĩ trong cuộc chiến tranh đương đấu với mọi thế lực kẻ thù vì độc lập tự do dân tộc, vì cuộc đấu tranh giải phóng con người.
Đến đây chúng ta nhận ra rằng: Thơ Đường đâu chỉ có tả tình, tả cảnh, gửi nỗi niềm ảo uẩn của các bậc Nho sĩ thời xưa. Với người nữ chiến sĩ năm xưa và với một phật tử hiện tại, chị đã thổi hơi thở đặc biệt của cuộc sống vào từng con chữ đã dày công, khắt khe chau chuốt thành những hạt ngọc để chuyển tải lời tâm sự tận đáy lòng mình với những đồng đội, những con người đã một thời e ấp, gói ghém, cất kỹ nụ hôn đầu chờ ngày toàn thắng.
Hai câu Thực tả tình tả cảnh dưới một không gian ảo huyền bí tâm linh. Hai câu Luận vọng lên cái thực đã đi vào ký ức như khẩu lệnh “Xung phong” xông lên tiêu diệt kẻ thù, như lời thề “Quyết thắng” đánh tan hết giặc mới về quê hương. Với bài thơ này hai câu luận mở đường về kết bằng một câu hỏi băn khoăn, nhức nhối lòng người. Có thể xem đây là một sự phá cách thơ Đường truyền thống nhưng gói được tâm tư đang vò xé tâm can không riêng của người làm thơ mà còn của chính chúng ta – những người còn mắc nợ… Khi lên đường nhập ngũ, tên, họ, làng quê đi theo các chị, các anh cùng với niềm tự hào của người ra trận, mà giờ đây:
Tên Anh, Họ Chị… tìm đâu nhỉ ?
Dưới những hàng bia mộ nỏ danh.
Không phải chỉ tìm tên, họ mà tìm hài cốt còn nằm đâu đó đúng với con người mà trước đó đã từng có họ, có tên, có làng quê thân thuộc cùng những kỷ niệm thiêng liêng, hào hùng trận mạc.
Thủ pháp nhắc lại câu đầu thay cho câu kết là một độc chiêu buộc người đọc không thể chỉ đọc một lần mà phải đọc đi, đọc lại để cái thông điệp mộc mạc: SAO LẠI NỎ DANH ? nhấn vào trong suy tưởng, từ đó tự hỏi mình hãy làm điều gì đó để bớt dần những tấm bia: LIỆT SĨ VÔ DANH.
Xin cảm ơn dải đất miền Trung - dải đất anh hùng, cánh cung gồng mình ra biển cả, gánh chịu bao nghiệt ngã của bão tố thiên nhiên và bão lửa chiến tranh; vẫn kiên cường, thủy chung, son sắt, trọn vẹn niềm tin. Xin cảm ơn người chiến sĩ, người phật tử Nguyễn thị Thìn đã cho chúng ta thưởng thức khúc Đường thi: SAO LẠI NỎ DANH ?.

Hà nội - Tháng 07 năm 2012
Kỷ niệm 65 năm ngày Thương Binh Liệt Sĩ Việt Nam
(27/7/1947 – 27/7/2012)
Chiến sĩ – Nghệ sĩ: Ngô Toàn Thắng

25 nhận xét:

  1. Cháu chúc Chú luôn vui và may mắn cùng hạnh phúc Chú nhé !

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. CẢM ƠN TRUNG ! CHÚC CUỘC OFF CHIA TAY YAHOO THÀNH CÔNG !

      Xóa
  2. Nhận xét này đã bị tác giả xóa.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. [img]https://encrypted-tbn1.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTWveKz9UZ77phUrSOSeS-IzHTnE5C8LVeva4dbCPcyJGwm9fTqRg [/img]

      Xóa
    2. CẢM ƠN EM ĐÃ QUA THĂM NHÀ VÀ LẠI TẶNG QUÀ RÂT ẤN TƯỢNG XUÂN !

      Xóa
  3. PV chúc chú năm mới thật dồi dào sức khỏe , an lành hạnh phúc nhiều nhé chú -thân mến

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. CHÚ ĐÃ QUA THĂM NHÀ VÀ RẤT MỪNG TA LẠI GẶP NHAU BỀN VUWNGC NƠI NÀY !
      SẮP CÓ CUỘC OFFLINE CHIA TAY YAHOO TẠI 34G TRẦN PHÚ HÀ NỘI ĐÓ CHÁU CÓ VỀ ĐƯỢC KHÔNG ? TẤT CẢ ĐỀU MONG ĐỢI CHÚA ĐÓ !

      Xóa
  4. Hãy bỏ nhập chuỗi mã ở Blog Bạn khi người ta vào comment
    - Vào Thiết kế.
    - Vào Cài đặt.
    - Vào BÀI đăng và Nhận xét.
    - Tìm dòng HIỂN THỊ XÁC MINH TỪ, nhấp chữ KHÔNG .
    - Tra chuột ngược lên đầu trang, nhấp Lưu Cài đặt.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. NHẤT TRÍ ANH SẼ LÀM THEO NGAY CẢM ƠN CÔ GIÁO CỦA ANH !

      Xóa
  5. mộc chúc mừng năm mới anh Thắng luôn thắng nha, mà thắng ... đậm thì càng ok!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. NHẤT TRÍ RÙI NHƯNG HƠI THIẾU ĐẠN THẬT !

      Xóa
  6. Em Ninh sang thăm, kính chúc anh cùng gia đình sang năm mới 2013 nhiều sức khỏe, an khang, thịnh vượng nhé!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. OA ! THẾ LÀ TA LẠI GẶP NHAU ! CHÚC MỪNG MỘI ĐIỀU TỐT !

      Xóa
  7. chúc anh sang năm mới 2013 dồi dào sức khỏe bình an và hạnh phúc!

    Trả lờiXóa
  8. Trời mây non nước cỏ cây xanh
    Non cao rừng thẵm gió trong lành
    Anh Chị một đời nằm yên nghỉ
    Quê hương thanh bình mãi xứng danh.
    *
    Đọc entry này em bùi ngùi xúc động , "Những người con yêu đã nằm xuống cho quê hương vang mãi tiếng hát cười" . Em ghé thăm lại Anh Thắng trên miền đất hứa và hy vọng chúng ta sẻ mãi không bao giờ lưu lạc giữa chốn mộng ảo đêm về.....
    Chúc anh một năm mới thật nhiều niềm vui, rộn rả tiếng cười, vạn niềm hạnh phúc và trăm việc thành công.....

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. CHÚC THIÊN TÌNH CA LẠI CHO RA NHIỀU BÀI CA MỚI !

      Xóa
  9. Chúc anh và gia đình luôn mạnh khỏe , hạnh phúc .

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. XIN CHÀO ROBERT NGUYEN ! THẾ LÀ MÌNH LẠI BÊN NHAU LÂU BỀN !

      Xóa
  10. Một bài thơ rất tuyệt về cả luật niêm và ý tứ thơ !
    lời bình cũng thật sâu sắc !

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. CẢM TẠ SỰ ĐỒNG CẢM CỦA NHÀ THƠ !

      Xóa
  11. [img] http://blog.yimg.com/1/WVT6X4d7s59JtWPKmiAoNeHBo5HyqAd6KFzotuUkLzFipn_kPzAfQg--/84/l/XED.eI3rIU6oPhFvoKamaA.jpg [/img]

    Trả lờiXóa
  12. Chúc mừng năm mới. Thụy Kha chúc anh năm mới nhiều sức khỏe, may mắn và hạnh phúc

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. HOAN HÔ EM ĐẾN CHƠI NHÀ
      MONG TÌNH TA MÃI ĐẬM ĐÀ THÂN THƯƠNG !

      Xóa

Bạn có thể dùng thẻ sau để:
- Post hình : [img] link hình [/img]
- Post video: [youtube] link youtube [/youtube]
---------------------------------------
Sau khi đăng xong nhận xét xin vui lòng nhấn chuột trái vào : Đăng ký qua email./ để mình nhận được thông tin của các bạn. Xin cảm ơn !